25 Şubat 2017

Rand vs. Kant: Sonucu belli bir karşılaşma


"İnsanlık tarihinin en kötü insanı" demiş yeteneksiz yazar Ayn Rand, Kant için.

Kant sevdalısı olduğumu söyleyemem ancak Ayn Rand'ın bir gerizekalı ve histerik bir karakter olduğunu söyleyebilirim. Immanuel Kant üzerine yazdıklarını gördükten sonra, okuduğunu anlamaktan aciz, bile diyebilirim.

"Ödev ahlakı" kavramına takılmış haspam Rand, Kant'a göre ödevin hiçbir dayanak olmaksızın daha yüksek bir otoriteye uymak zorunluluğu olduğunu, bu nedenle Kant'ın devletleri ve insanlık tarihini yanlış yönlendirdiğini iddia etmiş. Tamamen hatalı. Linkte de dendiği gibi, eğer Kant'ın karşısına çıkacaksan -ki Kant eksikleri olan, karşısına çıkılması gereken bir felsefeci, donanımlı çıkacaksın, önce okuduğunu anlayacaksın, karşı çıktığın fikrin yerine kendi ratio'nu koyacaksın. Mesela Kant'ın Salt Aklın Eleştirisi'nde ödevlerin akılcı dayanağı olarak ortaya koyduğu en temel kavram olan Kategorik İmperativ'i bilmezsen tabii ki ödev ahlakının dayanağı olmadığını iddia edebilirsin, lise felsefe dersinden bile geçemezsin bu rasyonel seviyeyle. Kategorik İmperativ bir evrensel ahlak median'ı, yani yapacağımız eylemin öznel amacının evrensel nesnel amaçlara uygun olup olmadığını ayırabilme yöntemi, ki ahlaki yaklaşımlarımız sadece kendi vicdanımıza değil evrensel bir rasyonelliğe de dayansın.



Üstelik Kant 300-400 sene önce despot yöneticilerin ve "paternal" siyasi sistemlerin yanlışlığını anlatmış bir adam. Her insanın doğuştan gelen çeşitli "default" hakları olduğunu, bunların en temelinin de mutlu olacağı hayatı seçme iradesi olduğunu söylüyor, yani en birincil hakkımız özgürlük hakkı; bireyin kendi mutluluğu için istediği eylemi gerçekleştirmeye hakkı olması gerektiğini, bunun tek istisnasının aynı şekilde başka bir bireyin mutluluk arayışıyla kesişmemesi gerektiğini söylüyor. Bu nedenle toplumsal kontratın gerekliliğini o zamanlardan ortaya koyuyor; yani bir kralın ya da cumhurbaşkanının baba figürü olarak kendi halkı için neyin iyi olduğunu söylediği sistemlerin tamamen despotluk olduğunu, bu tür paternal yönetim metotlarının bireyin tüm özgürlük alanlarının yok edilmesi olduğunu söylüyor Kant.

Kısaca Rand'a dönersek, bitireyim, bu Rand'ın objektivist yaklaşımı ile kötü kitapları Fountainhead ve Atlas Shrugged'ı Türkiye'ye tanıtmak için kitabevi bile kuran iki meşhur kanka var biliyorsunuz, biri "büyük" reklamcı, biri "büyük" yönetmen, işte kötü insan diyebileceklerim bunlar mesela benim. Bilenler bilmeyenlere anlatsın...

https://www.libertarianism.org/columns/few-kind-words-about-most-evil-man-mankinds-history

Rand vs. Kant: Sonucu belli bir karşılaşma

"İnsanlık tarihinin en kötü insanı" demiş yeteneksiz yazar Ayn Rand, Kant için. Kant sevdalısı olduğumu söyleyemem ancak Ayn R...

Çok Okunanlar